Extractie en destillatie van sinaasappelschillen

Persing

De meeste sinaasappel essentiële olie die op de markt komt wordt geperst. Vroeger gebeurde dat handmatig. Nu is daar een complete fabriek voor nodig die zowel sinaasappelsap als essentiële olie van deze citrusvruchten produceert.

Hoe een oude fruitpers van pas kwam

We hadden thuis nog een oude fruitpers staan op zolder die we een keer op de kop getikt hebben in een kringloopwinkel.

Ik heb de leerlingen de oude fruitpers laten gebruiken om de schillen met veel druk uit te laten persen. Het resultaat is via een scheitrechter in een buisje verzameld, maar moet nog wel bezinken om een heldere essentiële olie te verkrijgen.

De opbrengst was ongeveer 2 mL uit ongeveer 1 Kg sinaasappelschillen. Dat is vrij laag, maar ook te verklaren door de manier van persen. In het fabrieksproces worden de schillen geschraapt en de vrijgekomen olie met veel water naar een essencier gespoeld. Met een fruitpers druk je veel van de olieproducerende holtes in de schil dicht waardoor deze niet uit de pershouder druppelen.

Enfleurage

Enfleurage werd vroeger vaak gebruikt om geurstoffen uit men name bloemen te halen door middel van een reukloos vet. De leerlingen hadden gekozen voor kokosvet. Ze hebben het vet over een aantal grote petrischalen verdeeld en met een pincet stukjes schil in het vet gedrukt.

Met enfleurage maak je een pommade

Het met aromatische stoffen verzadigde vet (pommade) is een aantal weken later gedestilleerd met ethanol. Door deze extractie haal je de geurstoffen, met name D-limoneen uit het vet. Het destillaat rook zwak naar sinaasappel, wat er op kan wijzen dat enfleurage niet zo’n geschikte methode is om de sinaasappelolie uit de schillen te halen. De aromatische stoffen bevattende ethanol zou je nog kunnen indampen naar een ‘absolue de pommade’.

De leerlingen hebben ervoor gekozen om de oplossing te bewaren voor analyse naar inhoudstoffen.

Absolue

Als je een absolue maakt van een aromatische plant maak je gebruik van een apolair oplosmiddel. In dit geval n-hexaan. Na extractie en verdamping van de hexaan houd je een vettige massa, concrète genoemd over. Na deze eerste stap los je het concrète op in ethanol wat je vervolgens laat verdampen. Resultaat een watervrij absolue. De leerlingen hebben al deze stappen kunnen uitvoeren door gebruik te maken van de zuurkast in het bètalab. Kijk uit:

Hexaan en ethanol zijn nogal brandbaar!

Het uiteindelijke resultaat viel wat tegen, na verdampen van de ethanol bleef er plusminus 1 gram absolue over.

Stoomdestillatie

Als vierde en laatste extractie-methode hebben de leerlingen een stoomdestillatie uitgevoerd. Het is niet de eerste keer dat ik het glazen destilleertoestel uitleen aan school. Deze destillatie van sinaasappelschillen is dan ook vaker uitgevoerd, en met succes.

Stoomdestilleren geeft de hoogste opbrengst aan olie

De leerlingen hebben de tussenbol van de glazen destilleeropstelling gevuld met 800 gram gefileerde schillen. Na een uurtje hebben ze daaruit 6 gram essentiële olie kunnen destilleren. Daarmee geeft stoomdestilleren de hoogste opbrengst aan essentiële olie vergeleken met de andere extractiemethodes.