Hydrolaten, ook wel hydrosols genoemd, zijn het bijproduct of het hoofdproduct van de stoomdestillatie.
Hydrolaten bevatten wateroplosbare, vluchtige planten componenten die de geur hebben van de etherische olie, maar minder sterk of zelfs helemaal niet of heel subtiel. Dit komt doordat er maar sporen etherische olie in een hydrolaat zitten. De reuk en de smaak worden bepaald door de wateroplosbare, hydrofiele componenten van de plant in het hydrolaat. Het is destillaat(water) dat de wateroplosbare delen bevat met een veelheid aan stoffen. Het is eigenlijk een geconcentreerd extract, 20-30 maal sterker dan een kop kruidenthee.  

De samenstelling van een hydrolaat

De wateroplosbare bestanddelen zijn tanninen, flavonoïden, aldehyden, carboxylzuren en terpeenalcoholen. Gemiddeld bevat een hydrolaat 0,02% essentiële olie.

Het hydrolaat bevat de levenskracht van de plant.

Tannine is een verzamelnaam voor bepaalde chemische verbindingen. Tannines zijn polyfenolen. De stof is van invloed op de smaak, kleur en structuur van onder andere wijn en thee. Ook in hout (onder andere eik) en vruchten (onder andere kweepeer, avocado) zit tannine.

basisstructuur flavonoiden

Flavonoïden zijn een uitgebreide groep organische en stikstofvrije verbindingen met een typisch basisskelet (zie figuur) die wijdverbreid zijn in het plantenrijk.
Flavonoïden komen vooral voor in geneeskrachtige kruiden, fruit, groenten, zaden, noten en op planten gebaseerde dranken zoals thee en wijn. Zo komen ze veel voor in bosbessen, maar ook in bloemen, vruchten, bessen, cacao en groenten. Druiven bevatten 100 tot 135 milligram flavonoïden per 100 gram fruit. Flavonoïden dragen ook in belangrijke mate bij aan de smaak van voedingsmiddelen. Zo hebben ze bijvoorbeeld een grote invloed op de kleur en het aroma van rode wijn.

Ook spelen flavonoïden  een belangrijke rol in de plantenstofwisseling, voornamelijk als groeiregulatoren en bij de bescherming tegen ultraviolet licht, oxidatie en hitte.

Aldehyden

carbonylgroep
Een aldehyde (ook wel alkanal) is een functionele groep, bestaande uit een carbonylgroep waaraan een waterstofatoom is gebonden. Een aldehyde ontstaat door oxidatie van een  alcohol.  
Bijvoorbeeld citronellol een monoterpeen alcohol die in de plant omgezet wordt in  de monoterpeenaldehyde citronellal. Deze stof die als geurstof gebruikt wordt komt van nature voor in de etherische olie van onder meer citrusvruchten, citroengras, citroenmelisse en jeneverbes. Het is een hoofdbestanddeel van citronellaolie.

Carboxylzuren

Dit zijn organische zuren zoals azijnzuur, oxaalzuur, wijnsteenzuur.
linalol
terpineol
Terpeen-alcoholen
Net zoals alcohol (ethanol) hebben deze terpenen een alcohol (OH) groep.
Bekende voorbeelden van terpeen-alcoholen zijn linalool (komt veel in lavendelolie voor) en terpineol bekend van ondere andere de dennenolie.
Onderzoek naar hydrolaten.
Een onderzoek naar de samenstelling van 44 soorten hydrolaten heeft de volgende resultaten opgeleverd:
42 % van de hydrolaten had een groot verschil in samenstelling vergeleken met de olie. De olie en het hydrolaat kwamen van dezelfde destillatie. Dit houd in dat de biologische werking van de olie en het hydrolaat niet altijd hetzelfde zijn. Verder waren de gemeten concentraties van de hoofdbestanddelen extreem laag vergeleken met die van de etherische olie. Er was ook een grote variatie in hoofdbestandelen gevonden tussen de verschillende hydrolaten.
Van de 44 onderzochte hydrolaten is een indeling gemaakt in type hydrolaat op basis van het hoofdbestanddeel:
afbeelding website  Michel Vanhove
Aldehyde
Alcohol
Fenol
Keton
Oxide
Ester
Fenol-methyl-ether
Dit onderzoek heeft nog eens aangetoond dat je een hydrolaat niet kan maken door een paar druppeltjes etherische olie in water op te lossen. Wil meer weten over hydrolaten? Kom naar de workshop Zelf Hydrolaten Maken of volg de online cursus Zelf Hydrolaten Maken