Sinds ik ben gaan bloggen in 2010 en later ook via de website informatie deel over de activiteiten van INDEKOPERENKETEL, krijg ik vrij regelmatig vragen over het (stoom)destilleren van planten. Er is blijkbaar veel interesse om zelf etherische olie te maken uit planten.

Naast vragen van particulieren krijg ik ook vragen van studenten en onderwijsinstellingen. Twee voorbeelden hiervan zijn die van twee studenten van de K.U. Leuven en een Chemieleerkracht uit Deinze, ook uit België.

– foto 1-  destilleeropstelling van studenten architectuur K.U. Leuven

Vaak ligt het aan de hoeveelheid gebruikte planten, die niet groot genoeg is.Om etherische olie te maken heb je heel veel plantmateriaal nodig die bovendien nog eens op het juiste moment is geoogst.

In beide gevallen leverde het destilleren niet de gewenste hoeveelheid etherische olie op. Aan mij de vraag wat aan de opstelling te verbeteren. Voor de beantwoording is het natuurlijk handig om dat te doen aan de hand van een meegestuurde foto.

De studenten van de K.U. Leuven (foto 1) hadden een snelkookpan gebruikt als destilleerketel en daar de planten en het water in gedaan. Er is bij deze opstelling geen sprake van een stoomdestilleren. De planten worden gekookt in het water; er wordt in feite thee gezet.

Om te stoomdestilleren zou je halverwege in de snelkookpan een rooster kunnen aanbrengen. Onder het rooster breng je water aan de kook. Op het rooster leg je het plantenmateriaal neer. De stoom kan dan tijdens het destilleren door de planten heen.

De stoom en aromatische stoffen kunnen dan via een aangesloten verbinding naar de koeler toe. Verder is de capaciteit van de pan eigenlijk niet groot genoeg om etherische olie mee te maken. Een grotere pan zou betere resultaten opleveren.

detail van de destilleeropstelling waarbij de planten en water in één pan worden gestopt. 

– foto 2 – foto: Nancy van Houteghem

Foto 2 is voorbeeld van een klassieke stoomdestillatie opstelling. De stoomgenerator is een aparte kookkolf. Via een buisje komt de stoom in een volgende kolf gevuld met het te destilleren plantenmateriaal. In dit geval gedroogde lavandinbloemen. De stoom en de aromatische stoffen verlaten de kolf via een andere buis naar de koeler.

Omdat de stoom in dit geval door maar een klein deel van de lavandin in de kolf kan gaan is de opbrengst aan etherische olie nihil. Of zoals de chemieleerkracht schreef: ‘Na een uur water destilleren, had ik nog maar 1 druppel olie.’ Om wel een goede opbrengst te krijgen heb ik het advies gegeven om een opstelling te bouwen waarbij de stoom door alle lavandinbloemen heen moet.

schematische weergave hoe de stoom niet bij de planten komt

Voor mensen die meer willen weten over het stoomdestilleren van planten geven wij ook dit jaar weer workshops en houden we een aantal inloopdagen in onze destilleerwerkplaats in Gilze NB.

Henk destilleert salie